Đồng Râm Là Gì, Nghĩa Của Từ Râm, Đồng Râm Là Gì

Cánh đồng ruộng lúa nước xanh ngát trải rộng dưới chân núi Đồng Râm. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC

Nắng vừa lên. Trên những khóm cây dọc theo con đường xuyên núi về Đồng Râm, tiếng chim lảnh lót vang rừng. Những cánh đồng lúa nước xanh mởn, mở ra khung cảnh thanh bình của một vùng quê. Ông Hoàng Văn Ru – Trưởng thôn Đồng Râm nói với chúng tôi, rằng sau hơn 30 năm chung sống, đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Cơ Tu, Kinh, Thổ, Tà Riềng… ở Đồng Râm luôn đoàn kết một lòng, cùng sẻ chia, giúp đỡ nhau trong cuộc sống. Không ai phân biệt ai, họ cùng làm chung ruộng, chung rẫy, chung máng nước và cùng chung tinh thần cho công cuộc xây dựng làng bản, xây dựng đời sống văn hóa nơi vùng đất ngụ cư này.

Làng Tày giữa Đồng Râm

Tôi dừng chân trên chiếc cầu bê tông mới, nơi ngã ba con suối nhỏ giữa Đồng Râm. Có tiếng đàn tính vọng đưa theo làn gió mát, với những thanh âm trầm bổng, lay động lòng người. Cụ Lý Kim Xuyến, một nghệ nhân người Tày ở Đồng Râm, mê mẩn thả hồn theo tiếng nhạc, cùng điệu phong slư và câu hát then truyền thống. Cụ Xuyến vừa trở về sau buổi lên rẫy cao su, giữa phút nghỉ ngơi, bèn lấy ra từ trong tủ cây đàn tính, gãy lên “một khúc tâm tình”. Cụ nói, tròn 30 năm di cư về vùng đất này, nhưng văn hóa Tày vẫn nguyên vẹn trong từng nếp sống, nếp nghĩ của đồng bào mình. Để họ thấy ấm lòng, rằng quê xứ vẫn chưa bao giờ xa cách. Đó cũng là phút giây để họ trải lòng, để vơi đi bao nỗi niềm cuộc sống và để những giá trị văn hóa cha ông không “bị tắc” giữa dòng theo nhịp sống mới.

Xem thêm: The Usa Là Gì ? Tổng Hợp Những Điều Thú Vị Về Usa Usa Là Gì, Nghĩa Của Từ Usa

Hồi mới chuyển về Đồng Râm, từ vùng núi Trùng Khánh (tỉnh Cao Bằng), cụ Xuyến nói, như một cuộc di cư đi tìm miền đất hứa. Ngày trước, sau cuộc trở về từ chiến trường miền Nam, nhiều thanh niên ở Trùng Khánh “rủ” nhau tìm lại miền đất nơi con sông Giằng thơ mộng để lập nghiệp. Nơi Đồng Râm này, lúc ấy, vẫn chỉ là mảnh đất hoang vu giữa rặng núi, nhưng không hiểu sao các cụ lại yêu thích, rồi di cư sinh sống. Người này “mách” người kia, cứ thế, dần dà, một “làng Tày” đã được hình thành trên quê hương núi rừng xanh thẳm Nam Giang này. Ông Hoàng Văn Tướng, một người Tày ở Đồng Râm lấy ra vài gói bánh khảo truyền thống, mời chúng tôi. Chiếc bánh được gói đẹp mắt bởi một lớp bọc đủ sắc màu, đựng đầy trong chiếc ăn làm (giỏ đựng thức ăn) được đan bởi lớp mây lạ mắt. Bánh khảo có mùi vị tựa bánh in, là sản vật không thể thiếu trong ngày tết cổ truyền. Ông Tướng nói, ngày tết, bây giờ không còn nghèo khổ như trước, nhưng dù có thế nào đi chăng nữa, cứ đã là người Tày, trên mâm ngũ tự, không thể thiếu mâm bánh khảo. Đó là phong tục, được bà con gìn giữ suốt gần nửa thế kỷ xa xứ cội nguồn. 

Anh em một nhà

Nắng hắt nhẹ bên khung cửa sổ. Nhìn ra ngoài kia, những đứa trẻ Đồng Râm tíu tít theo chân cô giáo bước vào lớp học. Một điểm trường làng được xây dựng cách đây vài năm bên tuyến đường bê tông mới. Chúng tôi đi theo Trưởng thôn Hoàng Văn Ru dọc trên các bờ ruộng, nơi có những đám lúa xanh mởn trải rộng bên chân núi, tha hồ hít không khí trong lành. Những tầng lớp ruộng lúa nước xếp thành hình bậc thang, róc rách theo giọt nước dẫn vào cánh đồng. Trương thôn Ru nói, là ruộng lúa chung của làng. Rồi ông nhẩm tính, có đến 7 dân tộc anh em cùng chung sống ở vùng đất này, từ Cơ Tu, Tày, Nùng, Kinh, Thổ, cho đến Ve, Tà Riềng, xen kẽ dọc theo cụm dân cư mới.

Cụ Lý Kim Xuyến thả hồn với cây đàn tính cùng điệu hát lượn, hát then của người Tày. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC

“Gần 100 hộ với hơn 380 nhân khẩu, chủ yếu là người Cơ Tu và Tày. Sống chung, nên ai cũng đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau. Chẳng ai phân biệt ai hết, đều là đồng bào mình cả” – ông Ru cười hiền, rồi chỉ tay lên cánh rừng cao su phía trước, nói năm nào cũng nhờ mô hình “đổi công, góp sức” mà xanh tươi. Từ nhà này sang nhà khác, ai cần việc gì, cũng đều được dân làng giúp. Bởi thế, ở Đồng Râm sức mạnh cộng đồng luôn được đề cao, tạo nên nét đẹp trong mối tình đoàn kết bền chặt giữa đồng bào các dân tộc Kinh, Cơ Tu, Tày, Nùng… nơi thung lũng dưới rặng núi trập trùng.

Xem thêm: Chuyện Cổ Tích Tiếng Anh Là Gì, Truyện Cổ Tích Tiếng Anh Là Gì

Trưa, tôi trở ra từ làng. Hoa nắng vẫn rực thắm dưới những khóm cây hình đan xen vòm mái, dọc đường về Đồng Râm. Những phụ nữ vùng cao ngồi bên góc nhà, truyền chỉ nhau cách dệt thổ cẩm truyền thống. Con suối hiền hòa bọc quanh ngôi làng nhỏ, là ranh giới, giữa những ngôi nhà với đồng lúa nước xanh ngát trải rộng tận phía chân núi ngàn xa.