– Đạp clincher làm gì, dùng turbular cho ngon bổ rẻ. So với clincher của ông vành turbular của tôi rẻ hơn được gần 4 củ, nhẹ hơn, đạp lại nhanh hơn.
Đang xem: Clincher, tubeless và tubular là gì, clincher, tubeless và tubular: chọn loại nào
– Vành ông rẻ nhưng mỗi lần thủng săm là tốn phải 1 củ để thay lốp, lại mất thời gian nhé. Như tôi chỉ mất 300k và 5 phút để thay săm mới!
– Hai ông gà quá, xài tubeless như tôi có phải hơn không. Đắt hơn nhưng chả bao giờ thủng săm nhé, chấp luôn đinh 10 phân. Lại còn lướt êm mượt nhất nữa ahihi.
Những ai đạp xe chắc phải 1 lần trong đời trải nghiệm đoạn hội thoại trên, khi mà các cây đa cây đề trong nhóm đạp của mình cãi nhau chí chóe về việc nên dùng vành/lốp/săm của clincher, tubular hay tubeless. Trong bài viết hôm nay, tôi mong muốn mang lại cho bạn một cái nhìn tổng quát về sự khác biệt giữa 3 loại vành/lốp này, đồng thời giải đáp những “bí ẩn” mà mọi người vẫn hay tranh cãi về chúng.
Clincher, Tubular và Tubeless là gì?
Sự khác biệt đầu tiên, và lớn nhất là ở cấu trúc vành xe. Cấu trúc của clincher và tubeless khá giống nhau với hai thành cho lốp “móc” vào vành xe, tuy nhiên vành của tubeless được thiết kế cho vành và lốp lồng vào nhau giúp cho sealant (cao su non) tự “hàn” kín lốp khi bị thủng. Với tubular, do hệ thống săm-lốp được dán kín vào vành nên vành tubular không có thiết kế móc như clincher và tubeless. Do thiết kế vành khác nhau, nên hệ thống săm-lốp của clincher, tubular và tubeless cũng khác nhau. Bạn nên lưu ý điều này khi mua phụ kiến nhé!
Clincher
Cấu trúc hệ thống clincher. Lưu ý khoảng hở giữa săm (xanh lục) và lốp (đen)
Có thể nói clincher là hệ thống cây đa cây đề của làng xe đạp. Cho mỗi bánh xe, bạn cần 1 lốp, 1 săm, gắn săm vào lốp, bơm bánh và cứ thế mà đạp. Khi săm bị thủng, bạn phải móc lốp, gỡ săm ra, thay săm vào và dùng CO2 lạnh bơm bánh lên rồi đạp tiếp. Do lốp và săm ở hệ thống clincher rời với nhau nên thường sẽ có 1 khoảng hở nhất định giữa săm và lốp khiến chúng cọ vào nhau. Sự ma sát này làm cho lực chuyển động của bánh xe bị kìm hãm lại , đặc biệt khi bạn bơm xe với áp suất thấp (khiến cho khoảng hở to hơn và ma sát nhiều hơn). Ưu điểm của clincher là thời gian lắp đặt và thay săm mới khá nhanh (các VĐV pro có thể thay săm trong vòng 1 phút!). Đó cũng chính là lí do mà clincher luôn được ưa chuộng hơn ở các giải đạp xe đường dài. Tuy nhiên, do sử dụng lốp và săm rời nhau nên hệ thống clincher thường nặng hơn turbular và tubeless.
Tubular
Cấu trúc hệ thống tubular, với săm được dán liền vào lốp.
“Tại sao săm và lốp lại phải rời trong khi mình có thể gộp chúng lại làm một nhỉ?”, chắc ai đó đã nghĩ vậy khi tạo ra hệ thống tubular với săm được “dán” liền vào lốp, và lốp sau đó được dán vào vành xe. Về mặt trọng lượng, tubular là hệ thống nhẹ nhất so với clincher và tubeless, và ma sát bánh so với mặt đường (rolling resistance) cũng ít hơn. Tuy nhiên, điểm chết người của tubular là khi bị thủng lốp tiền thay rất đắt (Continental tubular giá hơn 1 triệu đồng – giá tham khảo trên Chain Reaction Cycle), chưa kể thời gian thay cũng nhiều hơn clincher.
Xem thêm: Nghĩa Của Từ Washout Là Gì ? Wash Out Và Break Out Trong Chứng Khoán Là Gì
Tubeless
Cấu trúc hệ thống tubeless, với phần keo sealant thay thế săm.
Đúng như tên gọi, lốp tubeless hoạt động không cần săm xe, mà sử dụng sealant (một lớp keo silicone lỏng) để ngăn cho không khí không vào được bên trong. So với clincher thì hệ thống tubeless có khả năng vận hành ở áp suất thấp hơn (do không cần có săm bên trong), giúp bám đường tốt hơn và đạp cảm giác thoải mái hơn. Bạn có thể tốn nhiều thời gian và công sức hơn khi lắp và thay lốp tubeless, nhưng bù lại khả năng thủng lốp cũng ít hơn clincher và turbular.
Loại vành/lốp nào nhanh hơn
Do cấu trúc vành và lốp/săm có phần đơn giản hơn, tubular là hệ thống có ưu điểm vượt trội hơn clincher và tubeless trên phương diện lí thuyết. Giữa clincher và tubeless, do tubeless không có va chạm giữa lốp và săm nên sẽ sản sinh ít lực ma sát hơn, và do đó cũng nhanh hơn clincher.
Tuy lí thuyết là vậy, nhưng kiểm nghiệm thực tế cho thấy có những trường hợp tubular lại không phải là hệ thống nhanh nhất. Trong một thí nghiệm vào năm 2017, tạp chí Cycling Weekly đã kiểm nghiệm lực ma sát giữa lốp và mặt đường giữa 3 hệ thống và bất ngờ thay, clincher đã cho kết quả tốt hơn tubular đến tận 2 watt (nghe có vẻ ít nhưng thật là khá nhiều so với những VĐV đạp xe tính giờ). Một sự giải thích khá hợp lí cho kết quả trên là tuy nhẹ hơn nhưng do giữa săm và lốp của tubular có 1 lớp keo nên ma sát giữa lốp-săm sinh ra nhiều hơn clincher, dẫn đến lực cản cũng cao hơn. Cũng trong cùng 1 thí nghiệm, Cycling Weekly đã kết luận tubeless là hệ thống nhanh nhất với lực cản thấp hơn clincher tận 3 watt. Tuy nhiên sau khi tìm hiểu, tôi kết luận kết quả của tubeless không thực sự thuyết phục bởi Cycling Weekly đã dùng lốp Victoria Corsa Speed (là dòng lốp nhẹ nhất cho đua xe) cho tubeless trong khi clincher và tubular sử dụng Victoria Corsa G+.
Xem thêm: Chú Ý Đơn Thuần Là Gì – Đơn Thuần Là Gì, Nghĩa Của Từ Đơn Thuần
Kết quả rolling resistance của Cycling Weekly. Từ trái qua: Tubular, Clincher và Tubeless.
Kết Luận
Thay vì có một câu trả lời gọn lỏn cho câu hỏi cái nào tốt hơn giữa Clincher, Tubular và Tubeless, tôi nghĩ sẽ tốt hơn nếu bạn hiểu rõ ưu và nhược điểm của mỗi hệ thống để có thể từ đó đưa ra sự lựa chọn hợp lí với nhu cầu và hoàn cảnh và kinh nghiệm. Nếu bạn chưa đi tubular lần nào mà quyết định dùng ngay cho race thì… tôi chỉ có thể biết chúc bạn may mắn không bị thần săm ghé thăm. Về mặt nhanh/chậm, chúng tôi nghĩ rằng cho đến nay vẫn chưa có một thực nghiệm nào đưa ra kết luận thuyết phục về độ nhanh chậm giữa 3 hệ thống. Nhưng cũng đừng quá lo lắng về trọng lượng xe với vành, một số thử nghiệm (không chính thức) cho thấy buổi sáng bạn có thể “xả” tầm 500gr trong toilet. 500gr này có thể tương đương 20.000.000 VNĐ nếu bạn mua xe mới hoặc vành mới đấy 🙂