English
“Giá trị” không phải là “trị giá”
Vì có hình thức đảo ngược nhau (như nhiều cặp từ ghép đẳng lập khác), lại có ý nghĩa gần nhau, hai từ giá trị và trị giá khiến nhiều người dùng nhầm. Chẳng hạn, thay vì dùng từ trị giá, nhiều người lại nhầm thành từ giá trị, như trong các câu: “Cây đàn này giá trị hơn năm triệu đồng”…
Đang xem: Giá trị giá là gì, quy Định về tờ khai giá trị và trị giá không phải là một
Thực ra, giá trị và trị giá là hai từ khác nhau. Về nguồn gốc, đây đều là những từ gốc Hán, được cấu thành từ hai yếu tố là giá và trị có ý nghĩa gần tương đương. Trong Hán Việt tự điển, tác giả Thiểu Chửu giảng: Giá 價có nghĩa “giá cả. Giá cái gì đáng bao nhiêu gọi là giá”; trị 値có nhiều nghĩa, trong đó có nét nghĩa “đáng giá (giá tiền với đồ xứng đáng nhau)”.
Tuy có cùng nghĩa gốc, nhưng khi được sử dụng trong tiếng Việt, giá trị và trị giá lại mang ý nghĩa khác xa nhau. Theo Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên), giá trị có 4 nét nghĩa, trong đó, nét nghĩa đầu tiên là: “Cái làm cho một vật có ích lợi, có ý nghĩa, là đáng quý về một mặt nào đó. Loại thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao. Giá trị của một sáng kiến cải tiến kỹ thuật.
Xem thêm: Nghĩa Của Từ Trình Độ Là Gì, Cách Ghi Trình Độ Văn Hóa Chuẩn Xác Nhất
Xem thêm: Khái Niệm Cơ Bản Về Soap Là Gì ? Soap Và Restful Web Service
Giá trị nghệ thuật. Giá trị tinh thần”. Còn trị giá có nghĩa là “được tính thành giá tiền bao nhiêu đó. Ngôi nhà trị giá một trăm triệu đồng”.
Như vậy, giá trị là khái niệm chỉ cái làm nên phẩm chất của đối tượng ở một phương diện, khía cạnh nào đó. Ta có những kết hợp như: giá trị lịch sử, giá trị thẩm mĩ, giá trị tuyên truyền, giá trị đạo đức, giá trị y học,… Còn trị giá là khái niệm chỉ định giá trị của đối tượng đã được xác định theo thước đo vật chất, ví dụ đã định giá thành tiền, vàng hoặc vật ngang giá có tính chất như tiền tệ. Trị giá vì thế gần nghĩa với các từ giá, giá cả, giá tiền, giá thành,…
Tóm lại, để sử dụng không nhầm lẫn, ta có thể nhớ một cách nôm na: Giá trị gắn với phẩm chất, còn trị giá gắn với giá cả của đối tượng. Chẳng hạn, ta có thể nói: “Bức tranh này có giá trị thẩm mĩ cao, trị giá của nó phải hơn trăm triệu”.