Làm Việc Tông Đồ Là Gì?
(daminhvn.net)06/01/
Nhiềungười nói rằng họ đi làm việctông đồ. Làm việc tông đồ là làm cái gì vậy?
Trướckhi bàn về ý nghĩa của “việc tông đồ” hoặc“hoạt động tông đồ”, chúng tacần tìm hiểu ý nghĩa của tiếng “tông đồ” đã. Thường các tông đồ được hiểu làcác môn đệ được Chúa Giêsu tuyển lựa. Ý tưởng này khá rõ khi phân tích từ ngữHán việt “tông đồ”, trong đó “đồ” có nghĩa là học trò, người theo học (tựa nhưkhi nói: đồ đệ, môn đồ). Tuy nhiên chúng ta đừng quên rằng “tông đồ” được dùngđể dịch tiếng “apostolus” ở trong tiếng La-tinh, hoặc nói chính xác hơn, từnguyên gốc Hy-lạpapostolos.
Đang xem: Tại sao thánh barnaba Được gọi là tông Đồ là gì, tông Đồ là gì
Tự nó, từ nàycó nghĩa là: người được cử đi, phái đi làm chuyện gì đó. Trong Tân ước, ta thấytừ này có lúc được dùng theo nghĩa rộng, áp dụng cho những ai được phái đi (thídụ như ở Ga 13,16), có lúc được coi như một đoàn sủng được ban cho Giáo hội(chẳng hạn như trong thư 1Cr 12,28), có lúc lại áp dụng theo nghĩa hẹp, chẳnghạn như Lc (6,13). Trong lịch phụng vụ kính 14 thánh tông đồ, nghĩa là cộngthêm thánh Phaolô và thánh Barnabê. Dù sao, thường thường dựa theo từ ngữ tiếngHy-lạp, các tông đồ được hiểu là những người được Chúa Kitô Phục sinh sai đirao giảng Tin mừng cho muôn dân, như chúng ta đọc thấy ở cuối cả ba Tin mừngnhất lãm.
Nhưvậy, làm việc tông đồ có nghĩa là làm công tác của các thánh tông đồ, rao giảngPhúc âm, có phải như vậy không?
Quanniệm về “công tác tông đồ” được mở rộng dần dần. Vào thời buổi khai sinh Giáohội, thì quả thực công tác của các tông đồ là rao giảng Tin mừng, như chúng tađọc thấy ở sách Tông đồ công vụ, chẳng hạn như trong bài hiệu triệu của thánhPhêrô trước khi bầu cử người thay thế cho ông Giuđa Iscariot (chương 1, câu22), hoặc trước khi bầu 7 người phục vụ việc phân phối lương thực (chương 6,câu 2). Thế nhưng khi bước sang thánh Phaolô, thì ngoài công tác rao giảng Tinmừng, chức vụ tông đồ còn bao gồm thêm việc thành lập và điều khiển các giáođoàn nữa (thí dụ như 2 Cr 8,23). Dù sao, như chúng ta đã biết, thế hệ các tôngđồ qua đi, và các ngài phải chọn lựa những người tiếp nối sứ mạng của mình, vừalàm chứng cho Chúa Kitô bằng lời giảng và bằng việc chuyển thông hồng ân cứuđộ, vừa để điều khiển cộng đoàn. Nói cách khác, các thánh tông đồ đã truyền lạisứ mạng của mình cho các giám mục, mà truyền thống gọi là“những người kếvị các tông đồ”.
Nóithế thì chỉ có các giám mục mới làm việc tông đồ theo đúng nghĩa hay sao?
Nhưvừa nói, quan niệm về “công tác tông đồ” được mở rộng dần dần. Hơn thế nữa quanniệm về “kế vị các tông đồ” cũng được hiểu theo nhiều nghĩa. Trước hết, xét vềsự“kế vị các tông đồ” cần ghi nhận một sự khác biệt giữa Giáo hội cônggiáo và chính thống một bên, với bên kia là các Giáo hội Tin lành. Giáo hội Tinlành cho rằng toàn thể Hội thánh kế vị các thánh tông đồ, cách riêng qua việctrung thành duy trì giáo huấn của các thánh tông đồ. Còn Giáo hội công giáo vàchính thống thì còn thêm rằng việc kế vị còn bao gồm các giám mục, tức là nhữngngười giữ tác vụ điều khiển giáo đoàn và cử hành các bí tích. Tuy nhiên, tôixin miễn đi sâu vào vấn đề này, để dành thời gian bàn về một khía cạnh khác, đólà hoạt động tông đồ. Trong các thế kỷ đầu tiên của Kitô giáo, công tác quantrọng nhất của các tông đồ là rao giảng Tin mừng. Điều này không có chi khóhiểu, bởi vì dựa trên các bản văn của Tân ước. Nhưng mà đến khi đời sống đan tura đời (từ cuối thế kỷ III) thì người ta nêu bật nhiều khía cạnh của các thánhtông đồ. Thánh Antôn tu hành, tổ phụ đời đan tu bên Ai cập, tự nhận là mình bắtchước các thánh tông đồ khi rút vào rừng vắng. Thoạt tiên, điều này xem rangược đời, bởi vì Chúa Kitô sai các thánh tông đồ đi khắp nơi giảng dạy chomuôn dân. Tuy vậy, khi viết hạnh thánh Antôn, thì giám mục Athanasiô giải thíchrằng việc bắt chước các tông đồ không nằm ở chỗ đi giảng đạo, nhưng ở chỗ đitheo Chúa Giêsu qua việc từ bỏ tài sản, chấp nhận nếp sống khó nghèo, dựa theolời mời ngỏ với người thanh niên (Mt 19,21). Đến khi nếp sống cộng đoàn pháttriển, thì ta lại đọc thấy nơi các bản luật (chẳng hạn như Pacômiô, Basiliô,Augustinô) một ý tưởng khác về sự bắt chước các thánh tông đồ. Các thánh tôngđồ không những bán hết tài sản để đi theo Chúa Kitô nhưng họ còn họp thành mộtcộng đoàn sống chung quanh Chúa. Điều này lại càng rõ rệt hơn ở nơi cộng đoànHội thánh tiên khởi ở Giêrusalem, khi mà mọi người sống hoà hợp thương yêunhau, một lòng một ý chúc tụng Chúa, và chia sẻ chung với nhau tất cả mọi tàisản vật chất và tinh thần. Như vậy, chúng ta thấy rằng vào hồi thế kỷ IV-V trởđi, các đan sĩ quan niệm rằng không phải là khi đi rao giảng Tin mừng thì mìnhmới bắt chước các thánh tông đồ, nhưng tiên vàn là phải từ bỏ mọi sự để làm mônđệ Chúa, và thương yêu nhau.
Xem thêm: Thc Là Chất Gì – Những Điều Cần Biết Về Cần Sa
Nhưvậy, do ảnh hưởng của các đan sĩ, công việc rao giảng Tin mừng bị coi nhẹ haysao?
Rấtcó thể là các đan sĩ muốn bổ túc cái nhìn một chiều về Kitô giáo, theo nghĩa làKitô giáo không phải chỉ gồm những chân lý cần rao giảng mà còn cần phải diễntả tấm gương sống động của Chúa Giêsu nữa. Dù sao, chúng ta biết rằng các đansĩ bên Tây phương cũng như bên Đông phương đều đã góp phần rất lớn trong việctruyền bá Phúc âm trong thiên niên kỷ thứ nhất. Qua thời Trung đại, thì ta thấymột cái nhìn đầy đủ hơn về sứ mạng tông đồ ở nơi dòng Đaminh và dòng Phansinh.Họ đọc lại Tin mừng, cách riêng là những đoạn văn Chúa Giêsu phái các môn đệ đigiảng đạo (Luca chương 9 câu 2-5 và chương 10,1-9). Các tông đồ không nhữngnhận được sứ mạng đi rao giảng, nhưng còn nhận được chỉ thị về cung cách đối xửkhi đi giảng, đó là tư thế khó nghèo “không mang gậy, không mang bị, không manglương thực, không có tiền bạc”. Các tu sĩ Đaminh và Phan sinh muốn kết hợp haiquan niệm về sứ vụ tông đồ: một bên là rao giảng Tin mừng (quan niệm đã có từthời nguyên thủy), một bên là nếp sống siêu thoát (quan niệm của các đan sĩ),được thể hiện qua ba lời khấn dòng.
Nhưngmàthờixưa thì chỉ có các giám mụcmới là người kế vị sứ mạng các thánh tông đồ; thời Trung đại thì các tu sĩ cũngmuốn bắt chước các thánh tông đồ. Còn các giáo dân thì sao?
Sangđến cận đại, người ta ít nói đến “sứ mạng các tông đồ” hoặc “đời sống các tôngđồ” cho bằng “hoạt động tông đồ” (hay là việc tông đồ). Mặt khác, các hoạt độngtông đồ cũng không còn hạn chế vào những việc mà các thánh tông đồ đã làm hồixưa, nhưng được mở rộng đến tất cả mọi hoạt động nhằm xây dựng Nước Chúa, Nướccủa tình yêu, của công bằng, của sự thật. Nói cách khác, hoạt động tông đồ baotrùm toàn thể sứ mạng của Hội thánh, tiếp nối công trình cứu chuộc của ChúaKitô. Hiểu như vậy, tất cả mọi tín hữu được mời gọi tham gia vào việc tông đồ:họ được sai vào thế giới để làm chứng nhân cho tình yêu Chúa. Hiểu như vậy, mộtđàng kể cả các giáo dân cũng được tham gia vào hoạt động tông đồ (chứ khôngphải chỉ dành riêng cho các giám mục, linh mục, tu sĩ), – từ đó có từ ngữ “tôngđồ giáo dân” (chủ đề của một văn kiện công đồng Vaticanô II)-; đàng khác, hoạtđộng tông đồ cũng rất đa dạng: ngoài công việc rao giảng (thí dụ như dạy giáolý), các công tác từ thiện bác ái cũng được kể vào hoạt động tông đồ nữa. Thếrồi, chúng ta còn nghe nói đến các hội đoàn “tông đồ cầu nguyện” nghĩa là làmviệc tông đồ qua sự cầu nguyện; “tông đồ đau khổ” đặc biệt hướng đến các bệnhnhân liệt giường liệt chiếu (họ cũng có thể tham gia vào việc xây dựng NướcChúa, tuy dù họ không cử động gì được).
Xem thêm: Nghĩa Của Từ Title Deed Là Gì ? Định Nghĩa, Ví Dụ, Giải Thích
Nếumởrộngtầmhoạtđộngtôngđồnhưvậy, thì bất cứ việc gì cũngcó thể gọi là việc tông đồ được hết, kể cả tông đồ giải trí, tông đồ ca nhạc,tông đồ du lịch, hay sao?
Tôinghĩ có thể hiểu như vậy, bởi vì thánh Phaolô đã có lần viết rằng: “dù nói gìdù làm gì, thì anh em hãy làm hãy nói nhân danh Chúa Giêsu và nhờ Người mà cảmtạ Thiên Chúa Cha” (Cl 3,17). Bất cứ việc nào cũng có thể trở thành cơ hội đểlàm chứng cho Tin mừng. Trên thực tế, thiết tưởng nên lưu ý hai điều. (1) Thứnhất, nhiều người vẫn còn hạn chế những hoạt động tông đồ vào việc cộng táctrực tiếp với hàng giáo phẩm, đó là giảng giáo lý và cử hành bí tích, phụng vụ.Tôi nghĩ điều này cũng đúng thôi. (2) Nhận xét thứ hai quan trọng hơn, đó là tađừng quá chú trọng đến“công tác” hay “hoạt động”, nhưng cần lưu ý đến“tinh thần”. Nói khác, thiết tưởng nên chú ý đến “tinh thần tông đồ” hơn là“việc tông đồ”. Tinh thần tông đồ được hiểu là lòng nhiệt thành giống như cácthánh tông đồ, gắn bó với Chúa Giêsu, yêu mến Người và muốn cho Người được mọingười yêu mến. Sách Giáo lý Hội thánh công giáo, ở số 864, sau khi đã nhấn mạnhrằng tất cả các tín hữu đều được mời gọi tham gia vào sứ mạng tông đồ của Giáohội, đã thêm rằng hậu quả của việc tông đồ, dù là của giáo sĩ hay là của giáodân, tùy thuộc vào sự kết hiệp khắng khít với Chúa Kitô. Linh hồn của mọi hoạtđộng tông đồ là đức mến, được múc kín cách riêng từ bí tích Thánh thể.