Trị số ốctan của xăng biểu hiện tính chống kích nổ của xăng. Xăng có trị số ốctan càng cao thì tính chống kích nổ càng cao. Xăng có trị số ốctan cao sử dụng cho động cơ có tỉ số nén cao.Việc xe sử dụng xăng đổ phải xăng rởm bị pha tạp chất có trị số octan thấp sẽ dẫn đến nhiều tác hại cho xe nặng nhất là có thể ‘phá hủy’ động cơ xe.
Đang xem: Chỉ số octan là gì, nghĩa của từ chỉ số octan trong tiếng việt
Lưu ý: Không dùng xăng có chỉ số Octan cao cho xe có chỉ số nén thấp vì xăng sẽ khó cháy, cháy không hết tạo cặn than làm bẩn máy, hao xăng.
Hiện nay, chỉ số octan thấp nhất là 92 (RON92) và cao nhất đang sử dụng là 98(RON98).
Xăng Việt Nam có trị số Octan bao nhiêu?
Hiện nay, ở Việt Nam chỉ còn các loại xăng: M95 & E5 (trước đây có thêm M92, M83) với các đặc điểm cụ thể sau:
Xăng Mogas 95 (M95, Ron 95)
Có mùi, màu vàng, được sử dụng cho phương tiện có tỉ số nén trên 9,5/1 như các xe hơi đời mới, xe đua,… có trị số ốctan là 95.
Xăng sinh học E5
Xăng sinh học sử dụng Êtanol như là một loại phụ gia nhiên liệu pha trộn vào xăng thay phụ gia chì. Xăng sinh học là hỗn hợp của xăng A92 pha 5% ethanol.
Xăng Mogas 92 (M92): Có mùi đặc trưng, màu xanh lá, được sử dụng cho phương tiện có tỉ số nén dưới 9,5/1, có trị số ốctan là 92.
Tuy nhiên xăng E5 lại không thích hợp cho các xe tay ga, xe mo tô có tỉ số nén cao (các loại xe tay ga và mô tô mà hãng bắt buộc sử dụng xăng A95 thì không nên sử dụng E5).
Xem thêm: Widgets Là Gì – Tìm Hiểu Về Tiện Ích Widget
Xăng E5 chứa ethanol dễ đốt cháy nhưng lượng tỏa nhiệt thấp hơn các loại xăng thông thường. Xe sử dụng xăng E5 sẽ chạy không vọt, tài xế đạp ga nhiều hơn gây tốn nhiên liệu và sản sinh lượng khí thải lớn hơn. Việc hạn chế khí thải độc của xăng E5 cũng mất đi. Các dòng xe đời cũ sử dụng bộ chế hòa khí nếu dùng xăng E5 có thể gặp khó khăn, đường ống dẫn xăng, ron…, bằng nhựa hoặc cao su khi sử dụng xăng E5 lâu ngày có thể bị bào mòn gây rò rỉ xăng, cháy xe. Sử dụng xăng E5 thì xe máy cũng như ô tô không nên để bình xăng quá cạn, động cơ sẽ khó nổ.
Xăng trị số octan thấp ‘phá hủy’ động cơ nhanh thế nào?
Việc xe sử dụng xăng đổ phải xăng rởm bị pha tạp chất có trị số octan thấp sẽ dẫn đến nhiều tác hại cho xe nặng nhất là có thể ‘phá hủy’ động cơ xe.
Theo Hiệp hội xăng dầu Việt Nam, khả năng xăng được đốt cháy hoàn hảo trong buồng đốt của động cơ mà không gây nổ, làm hỏng động cơ đã trở thành một yếu tố hết sức quan trọng trong việc đánh giá và phân loại xăng. Từ năm 1920, khi chất lượng xăng tốt hơn, đồng nghĩa với việc chúng sinh công nhiều hơn, nhiều động cơ đã bị hư hại do xăng phát nổ trong buồng đốt. Nhất là những động cơ có tỉ số nén cao. Các thí nghiệm thời đó đã chỉ ra rằng những vụ nổ lớn, gây hại nhiều nhất đều do xăng heptane trong khi xăng iso-octan thường không gây nổ trong buồng đốt. Chính điều này đã dẫn đến việc người ta quy định trị số octan như một một thông số định lượng xác định tính chất chống kích nổ của xăng.
Sự cháy có thể xảy ra theo hai hướng:
Cháy bình thường
Cháy kích nổ
Để đơn giản, có thể hiểu rằng trong động cơ xăng có hiện tượng cháy không bình thường gọi là hiện tượng cháy kích nổ (do hiện tượng tự cháy của xăng mà không phải do bugi bật tia lửa điện). Xăng có cấu trúc càng bền vững thi tính tự cháy càng kém, do đó khó xảy ra kích nổ và ngược lại. Để đánh giá tính chống kích nổ của xăng, người ta dùng một thông số gọi là trị số octan.
Xăng là một trong số các nhiên liệu cháy để tạo công suất cho động cơ. Do vậy, nếu chất lượng xăng kém thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất của động cơ.
Xem thêm: Nghị Luận Sách Mở Ra Trước Mắt Tôi Những Chân Trời Mới Là Gì
Như vậy, chỉ số Octan càng cao thì khả năng chống kích nổ càng tốt. Nếu xăng có chỉ số Octan quá thấp thì có thể dẫn đến hiện tượng kích nổ trong động cơ (hiện tượng nổ sớm), nó khiến động cơ bị giảm đáng kể công suất và làm nóng động cơ, thậm chí có thể làm hỏng động cơ.
Tỷ số nén và các trị số Octan phù hợp
Tỷ số nén của các loại xe máy tại Việt Nam
Theo bảng tỷ số nén và trị số octan ở trên so với các loại xăng đang bán tại Việt Nam (octan cao nhất 95) cho thấy một số loại xe cần tăng thêm trị số Octan cho phù hợp tiêu chuẩn của hãng:
Honda SH/PCX/AirBlade/LeadYamaha Cuxi/Jupiter RC/ Exciter/Nouvo/Luvias
Các tăng trị số Octan cho xăng
Sử dụng thêm phụ gia pha thêm vào bình xăng. Hiện nay, trên thị trường có nhiều phụ gia giúp tăng trị số Octan nhưng nổi trội nhất vẫn là sản phẩm Voltronic G30 (CHLB Đức) với tác dụng kép vừa giúp tăng trị số Octan (+8Ron) vừa giúp vệ sinh hệ thống phun nhiên liệu (đánh bật cặn, carbon do sự cháy không hoàn toàn tạo ra). Tham khảo sản phẩm: