Viêm tụy cấp là tình trạng viêm của tuyến tụy cấp tính dẫn đến tổn thương tế bào nang tuyến do sự tiêu hủy của các men tụy, từ mức độ nhẹ đến nặng và có thể dẫn đến tử vong.Viêm tụy cấp ở trẻ em thường có liên quan đến nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Diễn tiến bệnh có thể nhẹ, tự khỏi cho đến rất nặng có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
Đang xem: Tìm hiểu về bệnh viêm tụy là gì, những Điều cần biết về ung thư tuyến tụy
Viêm tụy cấp là gì?
Tuyến tụy là một cơ quan nằm trong ổ bụng (dân gian thường gọi là lá mía), nhưng lại có vai trò khá quan trọng về ngoại tiết, nó tiết ra một số men giúp tiêu hóa các chất đường, đạm và mỡ từ thức ăn; về nội tiết, tiết ra hormone insulin và glucagon – đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa, điều hòa đường huyết của cơ thể.
Viêm tụy cấp là tình trạng viêm của tuyến tụy cấp tính dẫn đến tổn thương tế bào nang tuyến do sự tiêu hủy của các men tụy, từ mức độ nhẹ đến nặng và có thể dẫn đến tử vong.
Viêm tụy cấp ở trẻ em thường có liên quan đến nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Diễn tiến bệnh có thể nhẹ, tự khỏi cho đến rất nặng có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
Những triệu chứng của viêm tụy cấp là gì?
Đau bụng: Triệu chứng chính của viêm tụy cấp là một cơn đau bụng dữ dội. Đau bụng đột ngột thường xảy ra sau bữa ăn “thịnh soạn”, bữa ăn có nhiều dầu mỡ, rượu. Vị trí đau vùng bụng trên rốn, có khi đau ¼ bụng trên bên phải hay bên trái. Cơn đau dữ dội, mức độ đau tăng dần sau 10 -20 phút sau và có thể kéo dài đến nhiều giờ. Đau có thể lan ra sau lưng, đau tăng lên sau khi ăn. Đau giảm khi nghiêng người về phía trước hoặc nằm co người lại ( nghiêng, đầu co xuống gối, gối co lên). Nằm ngửa, ho, cử động mạnh và thở sâu đau tăng lên.
Nôn: Đa số đều có biểu hiện nôn, nôn ra nhiều nước, nôn vẫn không làm giảm đau bụng. Nếu không tìm được nguyên nhân gây nôn cần nghĩ đến viêm tụy.
Xem thêm: Tao Nhã Là Gì – Tao Nhã Nghĩa Là Gì
Các triệu chứng khác của viêm tụy cấp
Tiêu chảyKhó tiêuSốt: nhiệt độ cao từ 38C trở lênVàng da, vàng mắtNhịp tim nhanh , thở nhanh nông
Ở viêm tụy cấp nặng, bệnh nhân sẽ có những biểu hiện như
Vẻ mặt nhiễm trùng, nhiễm độc: vẻ mặt mệt mỏi, lừ đừ, môi khô, lưỡi bẩn.Dấu mất nước: môi khô, khát nhiều, mắt trũng…Dấu hiệu sốc: tay chân lạnh, huyết áp thấp, mạch nhanh…Suy hô hấp: mệt khó thở, SpO2 giảm.Da đổi màu xanh tím vùng quanh rốn (dấu hiệu Cullen), hoặc da đổi màu xanh tím vùng hông (dấu hiệu Grey Turner) trong viêm tụy thể xuất huyết.Tràn dịch màng phổi.
Những nguyên nhân nào hay dẫn đến viêm tụy cấp
Các nguyên nhân phổ biến nhất (hơn 70% trường hợp) của viêm tụy cấp là: sỏi mật và rượu
Sỏi mật: Sỏi mật gây ra khoảng 40% các trường hợp viêm tụy cấp khi nó bị tắc ở ống mật chung.Rượu: Sử dụng rượu gây ra khoảng 30% các trường hợp viêm tụy cấp và thường chỉ xảy ra sau khi sử dụng rượu nặng. Nguy cơ viêm tụy tăng lên khi tăng lượng rượu (4 đến 7 ly mỗi ngày ở nam giới và từ 3 ly mỗi ngày ở phụ nữ).Một số nguyên nhân khácThuốc: Nhiều loại thuốc có thể gây kích ứng tuyến tụy. Thông thường, tình trạng viêm sẽ hết khi dừng thuốc. Các loại thuốc như thuốc ức chế men chuyển angiotensin, azathioprine, furosemide, pentamidine, thiazid,..
Xem thêm: Giới Từ ” Upon Nghĩa Là Gì ? Cách Sử Dụng Giới Từ Upon Trong Tiếng Anh
Virus có thể gây viêm tụy, thường tồn tại trong thời gian ngắn. Các loại vi-rút như quai bị, vius coxackie và cytomegalovirusTăng Triglycerid máuTăng canxi máu (cường tuyến cận giáp,..)Tổn thương tuyến tụy do phẫu thuật hoặc nội soi đường mật, sau chấn thươngUng thư tuyến tụy, hoặc tắc nghẽn ống tụyViêm tụy cấp do nhiễm trùng: Salmonella, Legionella pneumophila ở trong nước,…Viêm tụy cấp do bệnh viêm mạn tính: viêm mao mạch dị ứng, viêm nút quan động mạch, viêm ruột mạn tính,..Mang thai (hiếm)Viêm tụy không rõ nguyên nhân
Yếu tố nguy cơ làm viêm tụy nặng:
Trên 70 tuổiBéo phì (BMI >30)Uống 2 ly rượu trở lên mỗi ngàyHút thuốc láCó tiền sử gia đình bị viêm tụy
Biến chứng của viêm tụy cấp
Biến chứng: hầu hết sẽ ổn định trong vòng 7-10 ngày mà không có biến chứng. Khoảng 13-20% sẽ kéo dài và có biến chứng. Các biến chứng chính của viêm tụy cấp là:
Hạ huyết áp, sốc, suy đa cơ quanTổn thương các cơ quan khác: viêm phúc mạc, viêm phổi, tim,…Tắc ruộtTụy dịch quanh tụy và nang giả tụy.Viêm tụy hoại tử và viêm tụy xuất huyết.Áp xe tụyBệnh não do tụyViêm tụy mãn tính
Cách phòng ngừa viêm tụy là gì?
Viêm tụy cấp thường do sỏi mật hoặc uống quá nhiều rượu.Vì vậy một lối sống lành mạnh có thể làm giảm cơ hội phát triển tình trạng này.Rượu: giảm uống rượu, điều này giúp ngăn ngừa tuyến tụy của bạn bị hư hại. Không uống hơn 14 đơn vị một tuần,trải đều từ 3 ngày trở lên. Một đơn vị rượu bằng khoảng một nửa lít rượu mạnh có độ mạnh bình thường hoặc rượu rất mạnh là 25ml . Một ly rượu nhỏ (125ml) hoặc alcopop là 1,5 đơn vị.Nếu bị viêm tụy cấp do uống quá nhiều rượu, bạn nên tránh hoàn toàn.Không hút thuốc lá
—
Tài liệu tham khảo:Viêm tụy cấp, Bài giảng Bệnh lí nội khoa, Trường Đại học Y Hà Nội, trang 54 – 62.https://www.msdmanuals.com/home/digestive-disorders/pancreatitis/acute-pancreatitis#https://emedicine.medscape.com/article/181364-overview