Trong lĩnh vực kinh tế, hiệu ứng lan truyền là một thuật ngữ quen thuộc. Tuy nhiên, có nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về thuật ngữ này. Vì vậy, bài viết này sẽ đưa người đọc có những kiến thức cơ bản nhất về “hiệu ứng lan truyền”.
Đang xem: Spillover effect là gì, nghĩa của từ spillover effect trong tiếng việt
Thế nào được gọi là hiệu ứng lan truyền?
Hiệu ứng lan truyền (spillover effect) đề cập đến các tác động mà các sự kiện dường như không liên quan ở một quốc gia có thể tác động lên nền kinh tế của một quốc gia khác.
Mặc dù có những hiệu ứng lan truyền mang tính tích cực nhưng hầu như thuật ngữ này thông thường chỉ đến các tác động tiêu cực vào các sự kiện trong nước mà có tác động lên những phần khác của thế giới. Ví dụ như động đất, khủng hoảng thị trường chứng khoán, hoặc các sự kiện mang tầm vĩ mô khác.
Hiệu ứng lan truyền diễn ra như thế nào?
Hiệu ứng lan truyền là một loại hiệu ứng mạng lưới hệ thống gia tăng kể từ khi việc toàn cầu hóa trong lĩnh vực thương mại và thị trường chứng khoán đã tăng cường sâu sự kết nối tài chính giữa các nền kinh tế. Mối quan hệ thương mại Canada – Mỹ đã đưa ra cho chúng ta một ví dụ điển hình về hiệu ứng lan tỏa.
Điều này là bởi vì Hoa Kỳ là thị trường chính của Canada với biên độ rộng trên hầu hết các lĩnh vực định hướng xuất khẩu. Những ảnh hưởng của tấm gương suy thoái Hoa Kỳ được khuếch đại bởi sự phụ thuộc của Canada vào thị trường Mỹ cho sự tăng trưởng của chính nước này.
Ví dụ, nếu chi tiêu của người tiêu dùng ở Mỹ giảm xuống, nó sẽ trở thành hiệu ứng lan truyền tác động lên các nền kinh tế phụ thuộc vào Mỹ khi quốc gia này là thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ. Một nền kinh tế càng rộng thì càng có nhiều hiệu ứng lan truyền có thể được tạo ra trên toàn bộ nền kinh tế toàn cầu.
Kể từ khi Mỹ là quốc gia dẫn đầu trong nền kinh tế toàn cầu thì các quốc gia và thị trường cũng có thể dễ dàng bị ảnh hưởng bởi các bất ổn trong nước của nước này.
Xem thêm: Đồng Ripple Là Gì – Mua Ripple Coin Ở Đâu
Kể từ năm 2009, Trung Quốc vươn lên thành một hiệu ứng lan truyền lớn. Đây là vì các nhà sản xuất Trung Quốc đã thúc đẩy phần lớn sự tăng trưởng nhu cầu hàng hóa toàn cầu kể từ năm 2000. Với việc Trung Quốc trở thành nền kinh tế số hai trên thế giới sau Mỹ, số quốc gia gặp phải tác động lan tỏa từ sự suy giảm của Trung Quốc là rất đáng kể.
Khi nền kinh tế Trung Quốc trải qua thời kỳ suy thoái, nó có tác động rõ rệt đến thương mại toàn cầu về kim loại, năng lượng, ngũ cốc và nhiều mặt hàng khác. Điều này dẫn đến nỗi đau kinh tế trên khắp thế giới, mặc dù nó nghiêm trọng nhất ở Đông Âu, Trung Đông và Châu Phi, vì các khu vực này phụ thuộc vào Trung Quốc với tỷ lệ doanh thu lớn hơn.
Những điểm đặc biệt của hiệu ứng lan truyền
Các nền kinh tế không có sự kết nối
Có một số quốc gia trải nghiệm rất ít về hiệu ứng lan truyền từ thị trường toàn cầu. Các nền kinh tế đóng cửa này đang trở nên hiếm hơn khi ngay cả Triều Tiên, một nền kinh tế gần như bị tách khỏi thương mại thế giới vào năm 2019 đã bắt đầu nhận thấy những hiệu ứng lan truyền từ sự suy thoái không liên tục của Trung Quốc.
Nền kinh tế trú ẩn an toàn
Một vài nền kinh tế phát triển dễ bị tổn thương trước một số hiện tượng kinh tế có thể lấn át các hiệu ứng lan tỏa, bất kể mạnh đến đâu. Ví dụ, Nhật Bản, Mỹ và châu Âu, tất cả đều trải qua các hiệu ứng lan tỏa từ Trung Quốc, những tác động này phần nào đã bị mất tác dụng bởi việc lựa chọn an toàn của các nhà đầu tư vào thị trường tương ứng của họ khi thị trường toàn cầu bị rung chuyển.
Tương tự, nếu một trong những nền kinh tế trong nhóm trú ẩn an toàn này đang gặp khó khăn, các khoản đầu tư thường sẽ được chuyển đến một trong những nơi trú ẩn an toàn còn lại.
Hiệu ứng này đã được nhìn thấy với dòng vốn đầu tư của Hoa Kỳ trong cuộc đấu tranh của EU với cuộc khủng hoảng nợ công Hy Lạp năm 2015. Khi đô la chảy vào Kho bạc Hoa Kỳ, lợi tức giảm xuống cùng với chi phí vay cho người mua nhà, người vay và doanh nghiệp Mỹ. Đây là một ví dụ về hiệu ứng lan tỏa tích cực từ quan điểm của người tiêu dùng Mỹ.
Xem thêm: Thermodynamics Là Gì ? Thermodynamic Là Gì, Nghĩa Của Từ Thermodynamic
Hiệu ứng lan truyền có thể nói đã trở thành một trong những điều lo sợ của các nước khi nó đã gây ra những tác động tiêu cực lên nhiều nền kinh tế trên thế giới. Vì vậy, bất kỳ quốc gia này cũng phải sẵn sàng nếu hiệu ứng này lan đến nước mình.