Cá nhân tôi cho rằng, biết cách phân tích 5 why là một trong các bí kíp của người Nhật để đưa đất nước của họ liên tục phát triển.
Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu phân tích 5 Why là gì, tại sao nó quan trọng và cách thực hiện như thế nào.
Phân tích 5 Why là gì?
Khi có một vấn đề tương đối nghiêm trọng xảy ra, điều đầu tiên người Nhật thường làm là phân tích 5 Why.
Đây là một kỹ thuật đặt câu hỏi Tại sao 5 lần liên tiếp dựa vào câu trả lời để tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, từ đó lập kế hoạch hành động khắc phục & phòng ngừa.
Đang xem: Cấu trúc và cách dùng why là gì, nghĩa của từ why, (từ Điển anh
Nếu chỉ dựa vào câu trả lời đầu tiên cho câu hỏi tại sao vấn đề lại xảy ra, các hành động khắc phục thường chỉ thực hiện trên bề nổi và không đảm bảo được nó sẽ không xảy ra trong tương lai.
Ví dụ trường hợp sử dụng 5 why
Các vụ tai nạn thảm khốc tàu hỏa, máy bay, chìm phà… đều nên thực hiện 5 Why sau đó áp dụng các hành động trên toàn quốc.
Lợi ích khi thực hiện 5 Why
Nhờ phân tích 5 Why mà tìm ra được nguyên nhân trực tiếp và nguyên nhân gốc rễ, từ đó có hành động khắc phục hậu quả và hành động ngăn chặn tái diễn
Tiết kiệm chi phí cho tổ chức nhờ ngăn chặn rủi ro phát sinh vấn đề tương tự.
Một khi tìm được nguyên nhân gốc rễ, việc sửa, làm lại hay rà soát trong phạm vi được khoanh vùng sẽ tiết kiệm hơn rất nhiều so với việc làm lại tất cả.
Nếu ai đã từng làm việc với khách hàng Nhật Bản hẳn sẽ rất hiểu điều này. Một khi có lỗi xảy ra, họ thường từ chối toàn bộ kết quả và yêu cầu rà soát lại hết.
Việc lập bản phân tích 5 Why chặt chẽ có thể chứng minh và khoanh vùng được phạm vi ảnh hưởng (ví dụ chỉ cần rà soát lại phần công việc của người phụ trách module gây ra lỗi thay vì toàn bộ module của dự án)
Cách thực hiện
Công thức chung được thực hiện như sau:
Bước 1: Nhận diện vấn đề
Tóm tắt vấn đề một cách ngắn gọn, súc tích
Bước 2: Triển khai Why 1
Tại sao vấn đề xảy ra?
Tại vì …. (Trả lời 1)
Bước 3: Triển khai Why 2
Tại sao lại (trả lời 1)?
Tại vì …. (Trả lời 2)
Bước 4: Triển khai Why 3
Tại sao lại (trả lời 2)?
Tại vì …. (Trả lời 3)
Bước 5: Triển khai Why 4
Tại sao lại (trả lời 3)?
Tại vì …. (Trả lời 4)
Bước 6: Triển khai Why 5
Tại sao lại (trả lời 4)?
Tại vì …. (Trả lời 5)
Đến bước cuối cùng thì sẽ tìm ra được nguyên nhân cốt lõi.
Xem thêm: Điều Gì Xảy Ra Nếu Bạn Ăn Uranium Là Gì Xảy Ra Nếu Bạn Ăn Uranium?
Một vài lưu ý
Tuy là 5 cấp nhưng hầu hết trường hợp có thể chấp nhận ở mức 3 cấp (Why 3). Cũng có trường hợp đặc biệt thì vượt hơn 5 cấp.
Ngoài 5 Why cho vấn đề phát sinh, nhiều trường hợp làm song song cả 5 Why cho phần kiểm tra, giám sát.
Cho dễ hình dung, ví dụ như lĩnh vực lập trình phần mềm, có hai phần là đội nhóm phát triển (lập trình) và nhóm kiểm thử (tester).
Xem thêm: Time Horizon Là Gì ? Định Nghĩa, Ví Dụ, Giải Thích Định Nghĩa, Ví Dụ, Giải Thích
Lỗi chương trình do nhóm phát triển gây ra, nhưng để lọt lỗi lại là trách nhiệm của nhóm kiểm thử. Do vậy hoàn toàn có thể thực hiện tương tự với nhóm giám sát này.
Tại sao không phát hiện được vấn đề?
Dựa vào câu trả lời lại tiếp tục hỏi tại sao.
Với việc phân tích 5 Why đồng thời cả hai team sẽ đưa ra được rất nhiều cải thiện và phòng ngừa lỗi cho đội dự án trong công ty trong tương lai.