Khái Niệm Về Văn Tự Sự Là Gì, Đặc Điểm, Yêu Cầu, Nghĩa Của Từ Tự Sự Trong Tiếng Việt

Mục lục

I. Tổng quan về văn tự sự II. Các yếu tố cần có khi làm một bài văn tự sựIII. Hướng dẫn cách làm một bài văn tự sự hay 

Văn tự sự là loại văn vô cùng quen thuộc với tất cả chúng ta. Ngay từ khi học tiểu học, ai cũng sẽ được dạy về tự sự, cách làm bài văn tự sự. Lên đến trung học cơ sở rồi trung học phổ thông, chúng ta vẫn tiếp tục học văn tự sự. Nhưng yêu cầu và cách làm bài sẽ thay đổi theo từng thời kỳ khác nhau. Tùy theo từng cấp độ mà sẽ có những hướng dẫn khác nhau về cách làm bài văn tự sự.

Đang xem: Khái niệm về văn tự sự là gì, Đặc Điểm, yêu cầu, nghĩa của từ tự sự trong tiếng việt

I. Tổng quan về văn tự sự 

Để có thể làm tốt một bài văn tự sự, trước hết cần phải nắm rõ khái niệm. Đồng thời phải nhìn ra được sự khác biệt so với các thể loại văn khác như miêu tả, biểu cảm,… Chỉ sau khi đã hiểu rõ, chúng ta mới từng bước đi sâu hơn, xây dựng dàn bài phù hợp. Đầu tiên hãy tìm hiểu tổng quan về văn tự sự nhé. 

1. Văn tự sự là gì? 

Văn tự sự là loại văn vô cùng quen thuộc với tất cả chúng ta

Tự sự là cách thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc nọ nối tiếp sự việc kia. Chúng diễn ra nối tiếp nhau để dẫn đến kết quả cuối cùng là một kết thúc có ý nghĩa. 

Tự sự đem đến cho độc giả một cái nhìn khái quát nhất về toàn bộ sự việc, vấn đề, con người. Qua đó bày tỏ tâm tư, tình cảm, phản ánh toàn bộ hiện thực khách quan. 

Văn tự sự cũng chú trọng khắc họa tính cách nhân vật, nói lên nhận thức, bản chất con người. Lời văn trong tự sự chủ yếu là lời kể chuyện.

2. Văn tự sự khác miêu tả, biểu cảm ở chỗ nào?

Muốn làm được một bài văn tự sự, phải phân biệt được chúng và văn miêu tả, văn biểu cảm. Văn tự sự chủ yếu trình bày chuỗi các sự kiện để đem đến một kết thúc có ý nghĩa. Tự sự thường dùng lời kể chuyện để tái hiện toàn bộ thế giới khách quan. 

Văn miêu tả sử dùng ngôn từ giúp độc giả hình dung được sự vật, sự việc đang diễn ra. Chúng thường tái hiện lại hình dáng, màu sắc, trạng thái của sự vật, sự việc. 

Còn văn biểu cảm thì dùng ngôn từ để bộc lộ cảm xúc, tình cảm của nhân vật. Trong văn biểu cảm thường có các câu văn nói lên cảm xúc, thái độ của nhân vật trữ tình. 

Văn tự sự sẽ khô khan nếu chỉ thuần lời kể nên thường được thêm vào các phương thức biểu đạt khác.

Xem thêm: Suy Tĩnh Mạch Là Gì ? Cảnh Báo Về Bệnh Giãn Tĩnh Mạch Cảnh Báo Về Bệnh Giãn Tĩnh Mạch

II. Các yếu tố cần có khi làm một bài văn tự sự

Một bài văn tự sự hay phải đảm bảo có đầy đủ các yếu tố cần có như: cốt truyện, nhân vật, câu trần thuật, diễn biến sự việc,… Chỉ khi đảm bảo được các yếu tố cần thiết thì mới có thể làm được đúng yêu cầu. Bài viết sẽ cung cấp một ví dụ cụ thể về những yếu tố cần có khi làm một bài văn tự sự: 

“Một hôm, dì ghẻ đưa cho Tấm và Cám mỗi người một cái giỏ tre, sai ra đồng bắt tôm, bắt tép. Mụ hứa hẹn ai bắt được đầy cả giỏ tôm tép thì sẽ được thưởng một cái yếm đỏ. Tấm vốn chăm chỉ, lại đã quen mò cua bắt ốc nên chẳng bao lâu đã bắt được đầy giỏ. Còn Cám vừa lười biếng lại ham chơi, đến chiều giỏ tre vẫn rỗng không” 

Một bài văn tự sự hay phải đảm bảo có đầy đủ các yếu tố cần có như: cốt truyện, nhân vật, câu trần thuật, diễn biến sự việc

Đi vào phân tích cụ thể đoạn văn trên, có thể thấy những yếu tố tự sự như:

Cốt truyện: Câu chuyện đi bắt tép của hai chị em Tấm Cám.

Xem thêm: So Sánh Batna, Watna, Zopa Là Gì ? Làm Thế Nào Để Thành Công Khi Đàm Phán?

Đây là cốt truyện chính của đoạn văn trên. Với những tình huống được kể lại ở trên có thể khái quát về sự việc đang diễn ra. Giới thiệu sơ lược về các nhân vật, tình huống câu chuyện. 

Nhân vật: Trong đoạn văn có ba nhân vật là dì ghẻ, Tấm và Cám. 

Đây là những nhân vật chính trong sự việc được kể đến. Mỗi người đều được đề cập cụ thể như tên gọi, tính cách, việc làm,… Nhân vật sẽ thể hiện được tư tưởng của văn bản. 

Diễn biến sự việc: Hai chị em Tấm Cám đi bắt tép theo lời mụ dì ghẻ.

Sự việc ở đây được trình bày một cách cực kỳ cụ thể, sắp xếp theo trật tự nhất định. Thời gian xảy ra sự việc là vào một hôm; Địa điểm là ở nhà hai chị em và trên đồng; Nhân vật Tấm, Cám cùng thực hiện việc đi bắt tép; Nguyên nhân là do nghe theo lời mụ dì ghẻ; Diễn biến là Tấm chăm chỉ bắt tép, Cám mải mê rong chơi; Kết quả là Cám không bắt được con nào còn Tấm đã bắt được đầy cả giỏ. 

Câu văn trần thuật

Lời văn trần thuật chủ yếu kể về người, về sự việc diễn ra. Khi nói đến nhân vật sẽ nói tên, tính cách. Khi kể về sự việc sẽ kể các hành động, việc làm, kết quả. 

Ngôi kể

Có thể thấy trong đoạn văn trên, người kể là một người giấu mặt, đứng ở ngoài quan sát và kể lại sự việc. Đây là ngôi kể thứ ba, sử dụng ngôi kể này đảm bảo tính khách quan của câu chuyện. 

Việc lựa chọn ngôi kể trong văn tự sự rất quan trọng. Vì người kể chuyện có vai trò dẫn dắt, thu hút người đọc tìm hiểu về câu chuyện. 

Những yếu tố làm nên một bài văn tự sự hay

III. Hướng dẫn cách làm một bài văn tự sự hay 

Khi đã nắm chắc kiến thức về khái niệm và các yếu tố cần có, hãy bắt tay vào thực hành. Việc viết một bài văn tự sự hay sẽ vô cùng đơn giản nếu xác định được chính xác những nội dung sau:

1. Xác định được thể loại, tìm sự việc 

Không chỉ đơn thuần là kể chuyện, tự sự có rất nhiều hình thức khác nhau. Cần đọc kỹ đề bài để xác định thể loại. Có những đề yêu cầu kể lại những câu chuyện có sẵn, đây là dạng đề tương đối dễ vì chúng đã có cốt truyện cụ thể. 

Ngoài ra còn có những đề yêu cầu chúng ta kể những chuyện không có sẵn, dạng đề này đòi hỏi sự tư duy, tưởng tượng của mỗi người. Tùy theo từng dạng đề, cần phải xác định được cụ thể sự việc quan trọng, cốt truyện chính của bài. 

Không chỉ đơn thuần là kể chuyện, tự sự có rất nhiều hình thức khác nhau. Cần đọc kỹ đề bài để xác định thể loại

2. Sắp xếp các sự việc theo một trình tự nhất định. 

Bước này yêu cầu học sinh phải lập dàn ý và bố cục bài văn cụ thể. Nếu không dễ khiến bài viết dài dòng, nhàm chán, đôi khi còn lạc đề. Cần lập dàn ý cụ thể, gạch đầu dòng từng ý rồi sắp xếp theo trình tự nhất định để làm rõ câu chuyện. Có thể kể lại sự việc theo trình tự thời gian, hoặc phá cách đảo ngược thời gian. Tùy theo khả năng của mỗi người mà lựa chọn trình tự câu chuyện. 

3. Nêu cụ thể nhân vật

Phải xác định, làm nổi bật được nhân vật chính, đồng thời xây dựng hệ thống nhân vật phụ. Nhân vật phụ sẽ giúp làm nổi bật tâm tư tình cảm của nhân vật chính. Nên nói rõ ngoại hình, tính cách, xuất thân, hành động, số phận của từng nhân vật. Nhưng nếu không cần thiết cho câu chuyện có thể trình bày ngắn gọn những điểm nổi bật nhất. 

4. Lựa chọn ngôi kể 

Tùy theo yêu cầu của đề bài để lựa chọn ngôi kể cho phù hợp. Nếu đề bài không yêu cầu ngôi kể có thể chủ động lựa chọn giữa ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba. Nếu muốn đảm bảo độ khách quan cho bài viết thì nên chọn ngôi thứ ba. Ngược lại muốn làm nổi bật tâm tư tình cảm của bản thân thì nên chọn ngôi thứ nhất. 

5. Kết hợp với các phương thức biểu đạt khác

Một bài văn tự sự chỉ thuần kể chuyện sẽ gây ra cảm giác nhàm chán. Do đó nên kết hợp, đan xen những phương thức biểu đạt khác như miêu tả, biểu cảm để bài văn thêm thu hút hơn. 

6. Sử dụng ngôn ngữ phù hợp

Để tăng thêm sự hấp dẫn của bài văn, cần chú trọng trong việc lựa chọn ngôn từ. Tiếng Việt vô cùng phong phú và đa dạng, cùng một sự việc có rất nhiều từ diễn tả khác nhau. Nên tăng cường đọc sách để vốn từ thêm phong phú, từ đó sẽ khiến việc viết văn dễ dàng, trôi chảy hơn. 

Tổng kết lại, có thể thấy cách làm một bài văn tự sự hay vô cùng đơn giản. Chỉ cần nắm được chính xác khái niệm, những yếu tố cần có. Sau đó thực hiện lần lượt những bước hướng dẫn làm bài như trên là được. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích được cho các bạn học sinh trên con đường chinh phục môn Văn.